23 Ιουνίου 2015

Μερικά διδάγματα από το συνέδριο SafeChania2015

Ενδιαφέρουσες πρωτοβουλίες, όμορφες ιδέες αλλά και πολλές ελλείψεις και παρωχημένες αντιλήψεις για την προστασία των πολιτών από ατυχήματα και καταστροφές στην καθημερινότητα
(Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Χανιώτικα Νέα στις 23 Ιουνίου 2015 στη στήλη Προστασία του Πολίτη και Καθημερινότητα-205)

Και το φετινό όπως και το αντίστοιχο Συνέδριο του 2014 στη Ρόδο στηρίχτηκε στην αρχή σύμφωνα με την οποία το τρίγωνο της γνώσης - εκπαίδευση, έρευνα και καινοτομία - παράγει χρήσιμες λύσεις που μπορούν να τεθούν στην υπηρεσία της αντιμετώπισης ατυχημάτων και καταστροφών. Δυστυχώς όμως, οι καινοτομίες από τα ανώτατα και τα ανώτερα εκπαιδευτικά ιδρύματα δεν φτάνουν σχεδόν ποτέ στο πεδίο, είτε γιατί δεν συνοδεύονται από σαφές επιχειρηματικό μοντέλο είτε γιατί η γενίκευση της εφαρμογής τους είναι αδύνατη αφού δεν διατίθενται τα απαραίτητα κονδύλια από τις αρμόδιες για την προστασία του πολίτη υπηρεσίες.

Συχνά μάλιστα, οι εν λόγω υπηρεσίες επιμένουν σε λύσεις που έχουν αποδειχτεί αναποτελεσματικές στο παρελθόν. Πάρτε για παράδειγμα τις πινακίδες των χώρων συγκέντρωσης του κόσμου σε περίπτωση σεισμού. Τα Χανιά είχαν πρωτοπορήσει πριν από λίγα χρόνια στην εγκατάσταση τέτοιων πινακίδων σε πολλά σημεία της πόλης. Όμως, οι πινακίδες αυτές έγιναν στόχος γκράφιτι και αυτοκόλλητων διαφημιστικών για κλειδαράδες, αποχετεύσεις, λογιστές, υδραυλικούς και ηλεκτρολόγους ...

Θα περίμενε κανείς ότι οι αρμόδιες αρχές θα καταλάβαιναν ότι δεν θα έπρεπε να ξαναπετάξουν λεφτά για νέες πινακίδες αλλά να σκεφτούν άλλους τρόπους για την ενημέρωση του πληθυσμού. Πριν από τρία χρόνια είχαμε προτείνει από αυτήν εδώ τη στήλη έναν αποτελεσματικότερο τρόπο για να προστατευθούν οι πολίτες όχι μόνο σε περίπτωση σεισμού αλλά και από άλλα ατυχήματα και καταστροφές. Στηριζόταν στην αυτοοργάνωση σε επίπεδο πολυκατοικίας και γειτονιάς με έναν υπεύθυνο εθελοντή ο οποίος, αφού εκπαιδευόταν από τις αρμόδιες υπηρεσίες, θα αναλάμβανε να ενημερώσει τους πολίτες για το πώς θα πρέπει να ενεργήσουν πριν και κατά τη διάρκεια σεισμού αλλά και άλλων καταστροφών. Έτσι θα αξιοποιούνταν παραγωγικότερα και οι πολυάριθμες εθελοντικές ομάδες που δραστηριοποιούνται σε ολόκληρη την Κρήτη και ειδικότερα στο νομαρχιακό διαμέρισμα Χανίων.

Ένα άλλο πράγμα που έμαθα στο Συνέδριο ήταν οι αξιόλογες προσπάθειες που κάνει ο Οργανισμός Αντισεισμικού Σχεδιασμού και Προστασίας για να ενημερώσει τους Δήμους και τα σχολεία σχετικά με την αντιμετώπιση των σεισμών. Μάλιστα, παρουσιάστηκε και μια πρωτότυπη άσκηση που έγινε πριν λίγο καιρό στη Χίο όπου με έκπληξη διαπίστωσα την εμπλοκή όλων των φορέων - ακόμη και των μέσων ενημέρωσης - σε όλα τα στάδια της άσκησης.

Είναι πράγματα που τα γράφουμε εδώ και καιρό σε αυτή τη στήλη και τα κηρύττουμε σε κάθε ευκαιρία σε ημερίδες, παρουσιάσεις και συζητήσεις. Και χαιρόμαστε ιδιαίτερα όταν τα βλέπουμε να εφαρμόζονται και στην πράξη. Είναι κρίμα όμως που πολλοί υπεύθυνοι πολιτικής προστασίας των δήμων της Κρήτης δεν αφιέρωσαν λίγο χρόνο για να παρακολουθήσουν το Συνέδριο και να αποκομίσουν χρήσιμες πληροφορίες και ιδέες για την καλύτερη προστασία των πολιτών …

Το πρόβλημα των επικοινωνιών έκτακτης τέθηκε επίσης επιτακτικά. Η έλλειψη ενός ενοποιημένου συστήματος διοίκησης, ελέγχου, συντονισμού, επικοινωνιών και πληροφόρησης (πρόκειται για το περίφημο C4I) εξαναγκάζει τον κόσμο της πολιτικής προστασίας να προσφεύγει σε λύσεις ανάγκης. Η χρησιμοποίηση της, εδώ και καιρό ξεπερασμένης, τεχνολογίας Tetra είναι σίγουρα μια λύση που εξασφαλίζει τουλάχιστον το απόρρητο των επικοινωνιών. Όμως δεν καλύπτει ανάγκες όπως η μετάδοση εικόνων, χαρτών και άλλων ψηφιακών πληροφοριών σε πραγματικό χρόνο.

Έτσι, επιστρατεύονται σύγχρονες εφαρμογές για έξυπνα κινητά τηλέφωνα οι οποίες όμως δεν εντάσσονται σε ένα γενικό και τυποποιημένο σύστημα αλλά αποτελούν τοπικές πρωτοβουλίες, αξιέπαινες σίγουρα αλλά που ίσως να μην λειτουργήσουν σε περίπτωση καταστροφής όταν π.χ. τα δίκτυα της κινητής τηλεφωνίας θα είναι υπερφορτωμένα ή εκτός λειτουργίας. Επιπλέον, οι εν λόγω εφαρμογές ενδέχεται να αποτελέσουν στόχο κακόβουλου λογισμικού με στόχο να υποθηκευθεί η ασφάλεια και η αξιοπιστία των μεταδιδόμενων πληροφοριών στο πλαίσιο οργανωμένων κυβερνοεπιθέσεων παραπλάνησης αρχών και κοινού.

Το συνέδριο ήταν σαφώς επικεντρωμένο στις μεγάλες καταστροφές και ιδιαίτερα στον σεισμικό κίνδυνο, που όμως δεν επιβαρύνουν τόσο την καθημερινότητα όσο άλλες απειλές όπως το κάπνισμα, οι διατροφικές συνήθειες, οι συμπεριφορές μας στο δρόμο, στο σπίτι, στην ψυχαγωγία. Δεν υποστηρίζει κανείς βέβαια ότι δεν θα πρέπει να ασχολούμεθα με τις μεγάλες καταστροφές όπως οι σεισμοί, οι πλημμύρες, οι δασικές πυρκαγιές, η κλιματική αλλαγή. Ιδίως, όταν οι καταστροφές αυτές δημιουργούν λίγα θύματα αλλά μεγάλες οικονομικές ζημιές. Όμως, ακόμη και γι' αυτές τις καταστροφές θα πρέπει να εστιαστούμε στην πρόληψη επηρεάζοντας τις ανθρώπινες συμπεριφορές - πως και που κτίζουμε τα σπίτια μας, πως οδηγούμε, πως διασκεδάζουμε, αν καθαρίζουμε τα ξερόχορτα και αν ανάβουμε φωτιές κατά την περίοδο που αυτό απαγορεύεται.

Το θετικότερο στοιχείο του Συνεδρίου πάντως, είναι ότι ορισμένοι αρμόδιοι αρχίζουν να συνειδητοποιούν ότι πρέπει να δικτυωθούν για να μάθουν από την ακαδημαϊκή κοινότητα γενικότερα αλλά και από τους συναδέλφους τους, ιδιαίτερα τους παλαιότερους που διαθέτουν πολύχρονη εμπειρία.

Ένας από αυτούς, ο φίλος Κώστας Κοκολάκης, επί σειρά ετών υπεύθυνος πολιτικής προστασίας της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας και της αποκεντρωμένης διοίκησης Μακεδονίας - Θράκης, παρουσίασε γεγονότα από την πολύχρονη εμπειρία του που καταδεικνύουν ότι έχουμε ακόμη πολύ δρόμο να κάνουμε για να πούμε ότι ως χώρα έχουμε οργανωθεί αποτελεσματικά στον τομέα της πολιτικής προστασίας. Αλληλεπικαλυπτόμενες και αντικρουόμενες αρμοδιότητες με βάση τους ισχύοντες νόμους, υποστελέχωση υπηρεσιών, έλλειψη εκπαίδευσης σε όλα τα επίπεδα, προσωπικές στρατηγικές και πολλά άλλα επιτείνουν τους κινδύνους και δυσχεραίνουν το συντονισμό του έργου της επέμβασης και της αντιμετώπισης πυρκαγιών, σεισμών και άλλων μεγάλων καταστροφών.

Το επόμενο συνέδριο θα γίνει τον Ιούνιο του 2016 στην Αλεξανδρούπολη και το μεθεπόμενο το 2017 στην Αθήνα …

Ελληνική γλώσσα και πολιτισμός στην Ευρωπαϊκή Ένωση

Η παγκόσμια θέση της ελληνικής γλώσσας κατοχυρώθηκε χάρις και στις προσπάθειες της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την οποία τα ελληνικά είναι μια από τις 24 ισότιμες επίσημες γλώσσες
(Δημοσιεύτηκε στο ιστολόγιο του FortuneGreece.com στις 23 Ιουνίου 2015 - Ευρωπαϊκή Ένωση και Καθημερινότητα-15)

Ακούω και διαβάζω συχνά καταστροφικές ιστορίες για την γλώσσα μας που συρρικνώνεται. Για το αλφάβητό μας που θα αντικατασταθεί από το λατινικό - ιδίως στους ηλεκτρονικούς υπολογιστές λόγω της επέκτασης της χρήσης των greeklish. Για την πολιτιστική μας αλλοτρίωση που προωθεί η Ευρωπαϊκή Ένωση. Μύθοι και φήμες ανυπόστατες αν γνωρίζει κανείς τα πραγματικά γεγονότα.

Τα ελληνικά ισότιμη επίσημη γλώσσα της Ένωσης
Η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν είναι ένας χαλαρός διακυβερνητικός οργανισμός αλλά μια υπερεθνική οντότητα στην οποία τα κράτη μέλη έχουν εκχωρήσει κάποιες αρμοδιότητες, με αποτέλεσμα η Ένωση να παράγει νομικές πράξεις που συχνά εφαρμόζονται απ' ευθείας στους πολίτες και τις επιχειρήσεις. Όμως, οι πολίτες έχουν δικαίωμα να γνωρίζουν στη γλώσσα τους το νόμο που καλούνται να εφαρμόσουν. Γι' αυτό και η Ένωση λειτουργεί με 24 ισότιμες επίσημες γλώσσες, μια από τις οποίες είναι και τα ελληνικά.

Αυτή η πολυγλωσσία που είναι θεσμικά κατοχυρωμένη, μεταφράζεται στην πράξη στην υποχρέωση δημοσίευσης των επίσημων εγγράφων και στα ελληνικά. Επιπλέον τα ελληνικά κείμενα έχουν και την ίδια νομική ισχύ με τα κείμενα στις άλλες γλώσσες. Τέλος, οι έλληνες πολίτες μπορούν να γράψουν στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή στη γλώσσα τους για να καταγγείλουν μια παρανομία, μιαν απάτη ή για να ζητήσουν πληροφορίες για ένα θέμα ευρωενωσιακού ενδιαφέροντος.

Μάλιστα, για να ανταποκριθούν σε αυτές τους τις υποχρεώσεις τα θεσμικά όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι και ο μεγαλύτερος εργοδότης ελληνόφωνων μεταφραστών παγκοσμίως αφού απασχολούν συνολικά καμιά 200 μεταφραστές ελληνικής σε Βρυξέλλες και Λουξεμβούργο. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη συγκέντρωση ελληνόφωνων μεταφραστών από την εποχή που οι Ο' (εβδομήκοντα) μετέφρασαν την Πεντάτευχο από τα εβραϊκά στα ελληνικά στην Αλεξάνδρεια.

Τα ελληνικά σε ΟΛΟΥΣ τους υπολογιστές
Η ευρωενωσιακή αυτή πολυγλωσσία οδήγησε στις αρχές της δεκαετίας του 1980 και σε μιαν άλλη πολύ σημαντική εξέλιξη. Η εισαγωγή της πληροφορικής σε όλες τις υπηρεσίες της Ένωσης δημιούργησε την ανάγκη υποστήριξης και των ελληνικών σε όλα τα συστήματα. Στους επεξεργαστές κειμένου, στο ηλεκτρονικό ταχυδρομείο και φυσικά στις βάσεις δεδομένων.

Έτσι αναπτύχθηκε η ελληνική έκδοση της βάσης νομικών δεδομένων Celex (η σημερινή Eur-Lex) που περιλαμβάνει όλη τη νομοθεσία και τη νομολογία της Ένωσης καθώς και τις σχετικές προπαρασκευαστικές πράξεις. Αλλά και η βάση δεδομένων ορολογίας Eurodicauton (η σημερινή IATE) με τους όρους που χρησιμοποιούνται στα έγγραφα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Το σημαντικό αυτό έργο, με το οποίο κατοχυρώθηκε και επίσημα η θέση των ελληνικών στα συστήματα πληροφορικής ακολούθησε η έκδοση των λειτουργικών προδιαγραφών για την υποστήριξη της εκτεταμένης πολυγλωσσίας, δηλαδή της πολυγλωσσίας που περιελάμβανε και τις γλώσσες των υποψηφίων για προσχώρηση χωρών της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης. Καθορίστηκαν οι γλώσσες που έπρεπε να υποστηρίζονται. Οι χαρακτήρες. Τα πληκτρολόγια για την εισαγωγή των δεδομένων. Οι κωδικοποιήσεις των χαρακτήρων. Και τέλος οι αλφαβητικές κατατάξεις.

Οι εν λόγω προδιαγραφές υιοθετήθηκαν από το 1995 και μετά από όλες τις μεγάλες εταιρείες πληροφορικής που τις εφάρμοσαν σε όλα τα συστήματά τους παγκοσμίως. Και φυσικά, οι προδιαγραφές αυτές περιελάμβαναν και τα ελληνικά με βάση τα οικεία ελληνικά και διεθνή πρότυπα που είχαν εντωμεταξύ θεσπιστεί από τον Ελληνικό και τον Διεθνή Οργανισμό Τυποποίησης (ΕΛΟΤ και ISO). Κάτι που μάλλον δεν θα είχε επιτευχθεί, τουλάχιστον με την ίδια ευκολία, αν δεν είχαν παρέμβει ενεργά οι υπηρεσίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής προβάλλοντας τη νομική υποχρέωση υποστήριξης των ελληνικών σε όλα τα συστήματα πληροφορικής που κυκλοφορούν στην Ευρώπη.

Άραγε πόσοι χρήστες του διαδικτύου συνειδητοποιούν, όταν καταφέρονται εναντίον της Ευρωπαϊκής Ένωσης στα ελληνικά, ότι η Ένωση την οποία κατηγορούν έχει φροντίσει να μπορούν να εκφράζονται στη γλώσσα τους χωρίς πρόβλημα; Και πόσοι από αυτούς που καταφέρονται εναντίον των greeklish γνωρίζουν ότι η χρήση τους σταδιακά περιορίζεται, όπως διαπιστώθηκε και σε πρόσφατη σχετική ημερίδα του Οργανισμού για την Διάδοση της Ελληνικής Γλώσσας;

Υποστήριξη της πολιτιστικής παράδοσης
Μια άλλη άγνωστη σχετικά διάσταση της ενωμένης Ευρώπης, είναι ο σεβασμός της ιστορίας, του πολιτισμού και των παραδόσεων των ευρωπαϊκών λαών, σεβασμός που αποτελεί έναν από τους πυλώνες των Συνθηκών. Ναι, ο πολιτισμός δεν αποτελεί αποκλειστική ούτε συντρέχουσα ενωσιακή αρμοδιότητα. Αλλά στις Συνθήκες παράλληλα με τους άλλους στόχους περί εσωτερικής αγοράς, περί προστασίας του περιβάλλοντος, περί εδαφικής συνοχής και περί νομισματικής ένωσης προβλέπεται ότι «η Ένωση σέβεται τον πλούτο της πολιτιστικής και γλωσσικής της πολυμορφίας και μεριμνά για την προστασία και ανάπτυξη της ευρωπαϊκής πολιτιστικής κληρονομιάς».

Έτσι, η Ένωση υποστηρίζει 30 χρόνια τώρα τον θεσμό της πολιτιστικής πρωτεύουσας της Ευρώπης. Από το 1985 που θεσπίστηκε, με πρώτη την Αθήνα, μέχρι φέτος με πολιτιστικές πρωτεύουσες της Ευρώπης την βελγική Μόνς και την πολωνική Πίλσεν, ο θεσμός έχει συμβάλλει στην προβολή του Ευρωπαϊκού πολιτισμού σε όλες του τις εκφάνσεις. Η Ένωση, υποστηρίζει ακόμη τις λογοτεχνικές μεταφράσεις, τη δικτύωση νέων καλλιτεχνών, την παραγωγή και διανομή ταινιών για τον κινηματογράφο και την τηλεόραση (πρόγραμμα Media), τις ημέρες και τα βραβεία πολιτιστικής κληρονομιάς καθώς και τα βραβεία σύγχρονης αρχιτεκτονικής.

Ένα άλλο σημαντικό έργο που υποστηρίζει η Ένωση είναι η μεγάλη ψηφιακή βιβλιοθήκη Europeana. Στόχος της είναι η διασύνδεση όλων των βιβλιοθηκών της Ευρώπης και η ψηφιοποίηση όλων των ευρωπαϊκών πολιτιστικών θησαυρών προκειμένου να είναι διαθέσιμοι σε όλους τους πολίτες μέσω του διαδικτύου. Αλλά και η ελληνική έκδοση της ευρωπαϊκής υπηρεσίας ειδήσεων Euronews, η οποία για εμπορικούς λόγους δεν μεταδίδεται ελεύθερα στη χώρα μας παρά μόνο μέσω συνδρομητικών υπηρεσιών ή του διαδικτύου …

Είναι καλό να αγωνιούμε για τη γλώσσα και τον πολιτισμό μας. Αλλά δεν θα πρέπει να κατηγορούμε τους φορείς εκείνους χάρις στους οποίους έχει επιτευχθεί η διεθνής τους νομική κατοχύρωση και θωράκιση στο σύγχρονο οπτικοακουστικό διαδικτυακό οικοσύστημα του 21ου αιώνα.

Γνωμικά - Παροιμίες